PMBOK®’ın tanımına göre proje riski, proje hedefleri üzerinde pozitif ya da negatif etkisi olabilecek belirsiz bir olay veya durumdur. Bu tanımdan hareketle pozitif risklerin fırsat, negative risklerin tehdit oluşturduğu söylenebilir.
Risk Yönetimi pozitif risklerin olasılığını ve etkisini artırmak, negatif risklerin olasılığını ve etkisini azaltmayı hedefler.
Risklere yaklaşım şirketin kültürü ve paydaşların bakış açılarına bağlıdır. Her şirket ve birey risklere farklı yaklaşır. Bazıları kabullenir bazıları önlem almaya çalışır. Paydaşların risklere karşı tutumlarını belirlemeye yarayan 3 faktörden bahsedebiliriz;
Risk İştahı
PMBOK’ın tanımı: Risk iştahı, proje sahibi kurumun üstlenmeye istekli olduğu belirsizlik derecesidir. Kurumun büyümek ve gelişmek için almaya istekli olduğu risk miktarı diyebiliriz.
“Yüksek risk yüksek kazanç” ya da “az risk az kazanç” klişesini destekleyen bir söylemdir. Bazı şirketler yeniden Amerika’yı keşfetmek veya lider olmaktansa takipçi olmayı tercih ederler. Bu yüzden riskli girişim, yatırım ve projelere karşı temkinli davranırlar.
Eğer şirketin risk alma isteği çoksa yüksek risk iştahına sahip diyebiliriz.
Risk Toleransı
PMBOK®’a göre risk toleransı, organizasyonun ya da kişinin katlanabileceği risk derecesi, miktarı ya da hacmidir.
Şirketin veya kişilerin risklere karşı hassasiyetinde Yüksek tolerans risk almaya isteğini, düşük tolerans isteksizliği ifade eder.
Şirketin ya da paydaşların riskleri kabullenmesi ya da kaçınmasına yönelik ölçülebilir değerlerle ele alınmasıdır.
Çeşitli faktörler risk toleransını etkiler. Kritik projelerdede paydaşlar risk almaya istekli olurken, önemsiz projelerde isteksiz olabilirler. Müşteri memnuniyeti, yüksek karlılık vb. faktörler önemlidir.
Eğer projede %1-3 bütçe sapması veya %10 süre sapması kabul edilebilir deniyorsa risk toleransı olarak adlandırabiliriz.
Risk Eşiği
Risk eşiği, paydaşın belirli bir çıkarı olabilecek etki seviyesinin veya belirsizlik seviyesinin ölçülmesidir. Belirlenen risk eşiğinin altında olduğu sürece riski kabul edilecektir. Risk eşiğinin üstüne çıkılırsa, risk tolere edilmeyecektir. Örneğin 20.000 TL maliyet aşımı firma için uygunken daha fazlası kabul edilemez olabilir.
Risk Toleransı aralık olarak tanımlanırken Risk Eşiği net bir değerdir.
Paydaşlarla görüşmeler yapılarak Risk İştahları ve Risk Toleransları analiz edilmeli, Risk Eşikleri belirlenmelidir.
Bu üç faktörü projenizde aşağıda önereceğim yöntemle her paydaş için yapmalısınız;
Paydaş | İştah | Tolerans | Eşik |
Paydaş 1 | Az | Az | Az |
Az | Çok | Çok |
Aşağıdaki yazıları da beğeneceksiniz:
- PMP Hazırlık – İşleri Yapmak – Risk – 52
- Program ve Proje Arasındaki Ayrımlar – Strateji ve Risk – 3
- Proje Yönetiminde Genel Proje Risklerine Karşı Stratejiler (Strategies For Overall Project Risk)
- Proje Yönetiminde Risk Parametreleri
- PMP Hazırlık – İşleri Yapmak – Risk – 53
- Risk Yönetimi Planı
- PMBOK7’yi Beraber Okuyalım – 22 – Proje Yönetim İlkeleri – 11
- PMP Hazırlık – İşleri Yapmak – Risk – 50
- Proje Risklerinin Kontrolünde Neler Yapılır?
- ISO 21500 ve PMI Standartları – 7 – Maliyet – Risk – Kalite